MNISZEK POSPOLITY-mniszek lekarski

 

 Mniszek pospolity, mniszek lekarski, dmuchawiec, świni mlecz, męska stałość, wole oczy lwi ząb, maje-tyle nazewnictw ma to cudowne i wciąż mało doceniane zioło. Właśnie tak, rosnący na trawnikach mniszek pospolity jest traktowany jako uciążliwy chwast, lecz dla chorych ludzi jest to bardzo cenna roślina lecznicza.
 Kwitnie już na początku kwietnia i można ją spotkać praktycznie wszędzie; na trawnikach, łąkach, przy poboczach i ogrodach przydomowych. Każdego roku niezmiennie zachwyca dywanem żółtych kwiatów. Warto wspomnieć, że na uwagę zasługuje cała roślina, ponieważ mniszek jest leczniczy od korzeni, aż po kwiatostany.
 Mniszek unika miejsc bardzo wilgotnych, jest to roślina wieloletnia pochodząca z Europy. Stopniowo rozprzestrzeniła się na Azję, następnie na Amerykę Północną i później na niektóre kraje półkuli południowej.
SUROWIEC: do celów leczniczych zbiera się jesienią korzenie starszych roślin, wykopując je z ziemi. Myje się je, usuwa części nadziemne i suszy w suszarni ogrzewanej lub w warunkach naturalnych. Otrzymuje się wtedy korzeń mniszka pospolitego-Radix Taraxaci.
Na wiosnę, gdy roślina wytworzy rozetę liści i wykształci pedy z koszyczkami kwiatowymi w stanie pąków, ścina sie cześć nadziemną i suszy w cieniu i przewiewie. Otrzymuje się wtedy ziele mniszka pospolitego-Herba Taraxaci.
Jeżeli po zbiorze ziela odrzucimy pędy kwiatowe, to otrzymamy po wysuszeniu liście mniszka pospolitego-Folium Taraxaci.
W okresie kwitnienia zbiera się również całe rozkwitające koszyczki kwiatowe, które po wysuszeniu w cieniu i przewiewie dają kwiat mniszka pospolitego-Flos Taraxaci.  
DZIAŁANIE: mniszek i jego przetwory działają w dwóch podstawowych kierunkach, co wielokrotnie potwierdzono badaniami farmakologicznymi i klinicznymi. Pierwszym z nich jest pobudzający wpływ na wytwarzanie żółci przez wątrobę oraz ułatwienie jej przepływu przez drogi żółciowe do dwunastnicy. Następuje wówczas zwiększenie kurczliwości tych przewodów, zwłaszcza pęcherzyka żółciowego i tym samym przeciwdziałanie zastojowi żółci. Związki czynne mniszka mają również korzystny wpływ na czynność wydzielnicza trzustki, a zatem i na normalizację całego procesu trawienia. Drugim kierunkiem jest działanie moczopędne, przede wszystkim przez zwiększenie przesączania w kłębkach nerkowych. Ważna jest też zdolność niektórych substancji mniszka, tworzenia rozpuszczalnych w środowisku wodnym kompleksów ze szkodliwymi metabolitami, powstającymi w organizmie człowieka. Jest to działanie odtruwające i oczyszczające nazywane dawniej czyszczącym krew.
Ponadto mniszek powoduje rozkurcz niektórych mięśni gładkich, jeżeli są w stanie częściowego skurczu, co ma znaczenie w usprawnianiu przepływu żółci i moczu. Działa także przeciwcukrzycowo, pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego, a poza tym zwiększa odporność organizmu, czyli jest środkiem immunoregulującym. Wywiera korzystny wpływ na czynność fogocytarną białych ciałek krwi i pobudza wytwarzanie interferonu czyli substancji o właściwościach przeciwwirusowych.
 Zewnętrznie wyciągi z mniszka i świeży sok działają regenerująco zanikanie uszkodzeń skóry.
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE: Przetwory z mniszka stosowane w zalecanych dawkach nie wywierają szkodliwego działania ubocznego.
ZASTOSOWANIE: Przetwory z mniszka stosuje się w wielu schorzeniach powodujących uszkodzenie wątroby i zmniejszenie wytwarzania żółci, zwłaszcza w stanach rekonwalescencji po wirusowym zapaleniu wątroby, po zabiegach na drogach żółciowych, w zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym, w zagrożeniu kamicą żółciową i jej początkach. Mniszek jest także stosowany w niedoborze soku żołądkowego, ogólnym osłabieniu organizmu oraz w zwiększonej podatności na choroby infekcyjne i wirusowe.
 Zewnętrznie używa się mniszka do kąpieli kosmetycznych, a świeży sok mleczny na okłady na brodawki, kurzajki(podobnie jak sok z glistnika).
 Kwiaty mniszka mają takie same właściwości co korzeń i ziele, lecz są godne polecenia zwłaszcza w przewlekłym nieżycie jamy ustnej, gardła i oskrzeli.
PRZETWORY:
⇾ Odwar z korzenia mniszka: 2 łyżki rozdrobnionego korzenia, zalać 2 szklankami gorącej wody i odstawić do napęcznienia przez 1 godzinę.Następnie ogrzewać powoli do wrzenia i gotować pod przykryciem 3-5 minut. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pić 1/2 - 2/3 szklanki 2-3 razy dziennie na 1 godzinę przed posiłkiem jako środek moczopędny i żółciopędny. 
⇾ Wino z korzeni mniszka: Rozdrobnić 30-40 g wysuszonych korzeni mniszka i zalać butelką (700 ml) białego wina gronowego. Pozostawić na 2 tygodnie, często wstrząsając. Przecedzić i pić po 1 łyżce lub 1 kieliszku do likieru 2-3 razy dziennie na 1 godzinę przed posiłkiem jako środek pobudzający apetyt lub po jedzeniu jako ułatwiający trawienie. 
⇾ Sok ze świeżych liści mniszka: zebrane wiosną młode liście mniszka lub całe rośliny z korzeniami wymyć w wodzie, rozłożyć, by obciekła woda, zemleć w maszynce do mięsa i wycisnąć sok przez płótno. Na 5 szklanek soku dodać 1 szklankę spirytusu dla utrwalenia, rozlać do butelek i przechowywać w lodówce. Pić sok, rozpoczynając od 1 łyżeczki dziennie w ciągu 10 dni (zmieszany z napojem owocowym lub kompotem), następnie zwiększać stopniowo do 4 łyżeczek dziennie i w końcu pić 3 razy dziennie po 1 łyżce stołowej. Działa ogólnie wzmacniająco, uodporniajaco, odtruwająco. Niekiedy zaleca się pić na wiosnę do 5-7 l soku w podanych dawkach. Okład ze świeżo wyciśniętego soku mniszka niszczy brodawki, kurzajki i kłykciny, podobnie jak sok z glistnika. 
⇾ Zielony napój z liści mniszka: 2-4 liście mniszka pociąć na kilka kawałków i zmiksować w 1/2 - 2/3 szklanki napoju owocowego, mleka, kefiru lub jogurtu. Wypić rano i po południu między posiłkami jako środek wzmacniający, witaminizujący i poprawiający cerę. Stosować wiosną przez 3-4 tygodni.
⇾ Syrop z kwiatów mniszka: zebrać świeżo rozwinięte koszyczki, wyskubać z nich żółte kwiaty, włożyć do słoika, przesypując warstwami cukrem, nieco je ugnieść, by zaczęły puszczać sok, wlać na wierzch 1 łyżkę spirytusu, dosypać cukru i odstawić na tydzień. Później trzymać w lodówce nie dłużej niż 3-4 miesiące. Przyjmować powoli i stopniowo przełykać, najpierw po 1 łyżeczce syropu wraz z płatkami, zwiększając stopniowo do 3-4 łyżeczek dziennie. Działa korzystnie w przewlekłym nieżycie jamy ustnej gardła i oskrzeli, z uporczywym kaszlem, bólem i obrzękiem. 


UWAGA!!!
Wiedzę na temat Mniszka Pospolitego-zasięgnęłam z książki:
,, Rośliny Lecznicze i ich praktyczne zastosowanie'' Autorstwa: Aleksandra Ożarowskiego oraz Wacława Jaroniewskiego. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych Warszawa 1989.


ZASTRZEGAM, że nie jestem lekarzem. A wiedzę jaką posiadam czerpię z książek i często praktykuję na sobie. Bardzo lubię zioła, są one moją pasją od wielu lat, a korzystanie z dobrodziejstw natury sprawia mi niesamowitą radość. Dzięki czemu ja i moja rodzina unikamy częstych chorób i przeziębień w okresie zimowym.

ALEKSANDER OŻAROWSKI Doc.dr hab. farm. ukończył w 1947 r. Wydział Farmaceutyczny Uniwersytetu Łódzkiego, następnie przez kilka lat był asystentem i adiunktem w Zakładzie Farmakognozji, kierowanym przez prof. dr. Jana Muszyńskiego, gdzie w 1951 r. uzyskał stopień doktora farmacji. W latach późniejszych zajmował stanowiska kierownika Zakładu Farmakognozji Akademii Medycznej w Lublinie oraz kierownika Zakładu Związków Naturalnych Instytutu Farmaceutycznego w Warszawie. W 1972 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego. Dorobek naukowy obejmuje liczne publikacje naukowe, artykuły, patenty oraz kilka książek na temat leków roślinnych, a także redakcję naukową i współautorstwo książki,, Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy'', która miała już cztery wydania. W 1983 r. obchodził 35-lecie pracy naukowej.

WACŁAW JARONIEWSKI Dr n. farm. ukończył studia farmaceutyczne na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Łódziego w 1949 r. W latach 1947-1950 był asystentem wybitnego farmakognosty polskiego prof. dr. Jana Muszyńskiego. Przez wiele lat pracował zawodowo na stanowisku kierownika apteki szpitalnej w Łodzi, wykładał również przez 25 lat towaroznawstwo zielarskie w Medycznym Studium Zawodowym Nr 2 w Łodzi. Stopień doktora nauk farmaceutycznych uzyskał na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Łodzi w 1970 r. z zakresu historii farmacji. Jest autorem licznych publikacji naukowych dotyczących roślin i surowców leczniczych oraz książek na temat zwierząt jadowitych. Wygłosił wiele prelekcji o roślinach leczniczych o ziołolecznictwie.

,, NATURALNA SIŁA UZDRAWIAJĄCA W KAŻDYM Z NAS
JEST NAJWIĘKSZYM ŹRÓDŁEM DOBREGO  SAMOPOCZUCIA''
 
                                                                                     Hipokrates